ABD Başkanı Donald Trump’ın 20 Ocak’taki yemin töreninde dile getirdiği Kanada, Meksika ve Çin’e yönelik 1.5 trilyon dolarlık ticaretine yönelik ek gümrük vergisi getirilmesini öngören bir kararnameyi imzaladı. Beyaz Saray’dan yapılan açıklamada, Kanada ve Meksika’dan yapılan ithalata yüzde 25, Çin’den yapılan ithalata ise yüzde 10 ek gümrük vergisi uygulanacağı bildirildi. Kanada’dan ithal edilen enerji kaynaklarına ise yüzde 10’luk daha düşük bir tarife uygulanacağı kaydedildi.
Açıklamada, ticaretin Kanada’nın Gayrisafi Yurt İçi Hasılasının (GSYH) yüzde 67’sini, Meksika’nın yüzde 73’ünü ve Çin’in yüzde 37’sini oluştururken, ABD’de bu oranın yalnızca yüzde 24 olduğu, ancak 2023’te ABD’nin 1 trilyon doların üzerindeki mal ticareti açığının dünyadaki en yüksek ticaret açığı olduğu aktarıldı.
Misilleme maddesi
Açıklamada, yasa dışı yabancı akınının yol açtığı sorunlara değinilerek, bunun ücretleri düşürdüğü, konut arzını azalttığı ve kiraları yükselttiği, sosyal yardım sistemini tükettiği ve suçlara neden olduğu kaydedildi. Geçen mali yılda ülke sınırlarında 21 bin libreden fazla (yaklaşık 9.5 ton) fentanil yakalandığına işaret edilen açıklamada, bu uyuşturucuların her yıl on binlerce Amerikalının ölümüne neden olduğu vurgulandı. Öte yandan, bir “misilleme maddesi” de içeren kararnamede, söz konusu ülkelerin misilleme yapmayı seçmesi halinde tarifelerin artırılabileceği aktarıldı. Tarifelerin 4 Şubat ABD yerel saatiyle gece yarısından sonra yürürlüğe gireceği kaydedildi.
‘Söz verdim’
Trump, Truth Social hesabından konuya ilişkin yaptığı paylaşımda da, “Bugün, Meksika ve Kanada’dan yapılan ithalata yüzde 25 tarife (Kanada enerji sektörüne yüzde 10) ve Çin’e ek yüzde 10 tarife uyguladım” ifadelerini kullandı. Başkan Trump, bu kararın, düzensiz göçmenleri ve fentanil dahil Amerikan vatandaşlarını ölümüne sebep olan uyuşturucuların büyük tehdit oluşturması nedeniyle Uluslararası Acil Ekonomik Güçler Yasası aracılığıyla uygulandığını aktardı. Trump, “Amerikalıları korumalıyız ve Başkan olarak tüm vatandaşların güvenliğini sağlamak benim görevim. Seçim kampanyamda, yasa dışı göçmenler ve uyuşturucuların sınırlarımızdan akışını durdurma sözü verdim ve Amerikalılar buna ezici bir çoğunlukla oy verdi” değerlendirmesinde bulundu.
1.5 trilyon dolar
– ABD, Kanada’ya 2023’te 440.9 milyar dolarlık mal ve hizmet ihraç ederken, bu ülkeden gerçekleştirdiği ithalat da 481.6 milyar dolar olarak hesaplandı.
– Aynı dönemde Meksika’ya 367.2 milyar dolarlık ihracat yapan ABD’nin bu ülkeden ithal ettiği mal ve hizmetlerin tutarı 529.3 milyar dolar oldu.
– ABD’nin 195.5 milyar dolar ihracat yaptığı Çin’den de 447.7 milyar dolarlık mal ve hizmet ithal edildi.
– Bu verilere göre, ABD’nin söz konusu ülkelerden toplam ithalatı 1.5 trilyon dolara yaklaştı.
Kripto paralar zorda
Yeni ticaret savaşı endişesi, yüksek enflasyon kaygılarını körüklerken, kripto para piyasasında da sert düşüşler görüldü. Cuma günü 106 bin dolardan işlem gören bitcoin, 100 bin doların altına kadar geriledi. İkinci büyük kripto para olan Ether de gün içinde yüzde 5 oranında değer kaybetti. Bazı altcoinlerde ise daha sert düşüşler yaşandı. THORChain (RUNE), yüzde 40’dan fazla düşüş kaydetti. Donald Trump’ın resmi meme coin’i olarak bilinen TRUMP token ise saatler içinde yüzde 20’ye yakın değer kaybı yaşadı.
Kanada’dan karşı atak
Kanada Başbakanı Justin Trudeau, Trump’ın ek gümrük tarifelerine misilleme olarak, ABD’den yapılan 155 milyar Kanada doları (yaklaşık 107 milyar dolar) değerindeki ithalata yüzde 25 gümrük vergisi koyacaklarını açıkladı. Trudeau, düzenlediği basın toplantısında, ABD’den yapılan 155 milyar Kanada doları değerindeki ithalata yüzde 25 gümrük vergisi uygulanacağını, bu tarifelerin 30 milyar Kanada doları değerindeki mallar için salı gününden itibaren, 125 milyar Kanada doları değerindeki mallar için ise 21 gün içinde yürürlüğe gireceğini aktardı.
B planı devrede
Meksika Devlet Başkanı Claudia Sheinbaum, ABD’nin getirdiği ek gümrük vergilerine karşı B planını uygulama talimatı verdi. Sheinbaum, “Zorlama ile değil, akıl ve hukuk ile hareket edilir. Ekonomi Bakanı’na Meksika’nın çıkarlarını korumak amacıyla, tarife ve diğer ekonomik önlemleri içeren B planının uygulanması için talimat veriyorum. Beyaz Saray’ın, Meksika hükümetini suç örgütleriyle ittifak halinde göstermek isteyen iftirasını ve topraklarımıza müdahale niyetini kesin bir dille reddediyoruz” dedi.
AB’den e-ticaret devlerine sıkı denetim
Avrupa Birliği (AB), Temu, Shein ve Amazon Marketplace gibi e-ticaret platformlarını, satılan tehlikeli, sahte ve yasadışı ürünlerden doğrudan sorumlu hale getirecek yeni düzenlemeler üzerinde çalışıyor. Financial Times’ın haberine göre 150 Euro’nun altındaki ürünler için uygulanan gümrük vergisi muafiyeti kaldırılacak ve tüm ürünler gümrük kontrollerine tabi tutulacak.
AliExpress ve Temu’ya yönelik incelemelere de başlatan AB’de çevrim içi alışveriş yapan bireyler, gümrük açısından ithalatçı olarak kabul ediliyor. Ancak önerilen değişikliklerle birlikte bu sorumluluk, doğrudan e-ticaret platformlarına devredilecek. Gümrük verilerinin 27 üye ülkenin ulusal makamları arasında paylaşılması sağlanırken, yeni bir merkezi AB Gümrük Otoritesi (EUCA) kurulacak.
